Speelsterkte en rating Hans Bouwmeester Onlangs las ik in de Duitse schaakpers een grimmige opmerking van de altijd zo beheerste en objectieve grootmeester Wolfgang Unzicker: “Vroeger waren er schaakmeesters, tegenwoordig zijn er slechts nog wandelende verzamelingen elopunten!” Deze uitspraak kwam mij opnieuw in gedachten toe in De Volkskrant van 8 juli 1989 een bespreking las van het boek Warriors of the mind van de auteurs Raymond Keene en Nathan Divinsky. In deze bespreking gaf Gert Ligterink een beeld van de werkwijze van de auteurs, die zich hadden bezig gehouden met het maken van een ranglijst van grote schaakspelers uit het heden en verleden. Er was rekening gehouden met scores, leeftijden…

Een onaangenaam mens in de Haarlemmerhout (4) Hans Bouwmeester Vrouwen kunnen niet schaken. Ze zullen het ook nooit leren. – J.H. Donner in Avenue … maar de grote profeet is natuurlijk J.H. Donner – J.H. Timman in Schaakbulletin “Lang niet gezien”, zo begon Nurks op zijn bekende toon. “Waar heb je al die tijd gezeten?” “Vakantie, meneer Nurks. Ik heb de schoonheid van de Provence ingedronken en daarna ben ik naar Wenen gegaan. Daar speelde de vrouwelijke wereldtop met de mannen, die ruim dertig jaar geleden tot de elite werden gerekend.” het was even stil. Nurks keek me stomverbaasd aan. “Wat vertel je me nou”, zei hij tenslotte, “vrouwen kunnen…

Over schaakboeken, schaakschrijvers, schaaktheorie en een partij op de club Hans Bouwmeester Zelfs de beste analyticus kan een bepaald percentage aan fouten niet vermijden! J. Averbach Over de boeken, die Kasparov schrijft over zijn grote voorgangers, zijn zowel lovende als zeer kritische commentaren losgekomen. Onlangs ging de eindspelcomponist Jan van Reek in ons onvolprezen bondsorgaan nogal tekeer over het enorme karwei dat de grootste schaakspeler van onze tijd ter hand heeft genomen. Hij beroept zich op zijn samenwerking met Spasski, noemt zichzelf evenals Hübner een kamergeleerde en komt tot de conclusie dat Kasparov als ‘baas’ veel aan de ‘knecht’ Plisetsky heeft overgelaten. Persoonlijk geniet ik zeer van de boeken van…

De waarschuwing van Caissa Hans Bouwmeester Een verhaal voor oude schaakspelers en voor hen die het willen worden. En zie, van hen werden gezien, Mozes en Elia met Hem samensprekende. Mattheus 17 vers 3. Als mijn vrind de dominee ergens in mijn omgeving preekt, ga ik wel eens luisteren. Ik ken hem als een ongelovig man en als een begaafd spreker. Die zondagochtend trof ik het, want hij was op dreef in het prachtige verhaal van de “verheerlijking op de berg”, zoals dat in de evangeliën beschreven staat. Zoals de meeste mensen droom ik vaak. Het schaakspel komt daar dikwijls in voor, want het is tenslotte al ruim zestig jaar…

De analyticus en zijn publiek Hans Bouwmeester Voor wie schrijft een schaakmeester een analyse van zijn partij? In de eerste plaats voor zichzelf, denk ik. Vaak wil hij onderzoeken wat hij gemist heeft en menigmaal komt hij tot verbluffende resultaten. Een zeer frappant voorbeeld van de laatste jaren is de partij Kasparov – Ribli, Skeleftea 1989. Op het moment dat Kasparov de partij remise gaf, ontdekte Vaganian een duivelse wending, die aan het toch redelijk ontwikkelde schaakbrein van de wereldkampioen was ontsnapt. De daaropvolgende analyse bleek, en dat is een zeldzaamheid, volkomen sluitend tot winst voor wit te leiden. Het had de partij van de eeuw kunnen zijn. In het…

Opmerkelijke discussie Hans Bouwmeester Intuïtie is belangrijker dan kennis! – Vassily Smyslov Het is niet aan te nemen dat ex-wereldkampioen Smyslov kon vermoeden dat zijn bovengenoemde uitspraak bijzondere gevolgen zou hebben. Er is hier sprake van een stelling zonder bewijs en dus zijn de meningen over de waarde hiervan verdeeld. De maatschap Paardekooper en Hoffman, behorend tot de belangrijkste accountants- en belastingadviesorganisaties in Nederland, was geïnteresseerd in het onderwerp. Enerzijds is de maatschap een belangrijke sponsor voor het Max Euwe Centrum en anderzijds is deze zeer betrokken bij ontwikkelingen van het bedrijfsleven. Liepen er wellicht parallellen? P. en H. organiseerde in samenwerking met het Max Euwe centrum enige tijd geleden…

Op zoek naar de waarheid Hans Bouwmeester Onlangs schreef de Engelsman John Nunn een boek over toreneindspelen. Hij liet alle analyses door de computer controleren en pretendeerde een foutloos boek te hebben gemaakt. De tijd zal leren of dit inderdaad waar is. Of het er in de toekomst van zal komen dat men meerdere beroemde analyses aan een dergelijke controle zal onderwerpen? In dat geval zal er vermoedelijk nog heel wat aan het licht komen, want zelfs de beste analyticus blijft een zeker percentage aan fouten niet bespaard. Onlangs ontving ik een brief van Nico Doelman, Paramaribo over de volgende positie. J. Gusev – E. Auerbach Ergens in Rusland, 1946…

Geheugen Hans Bouwmeester Een goed getraind geheugen is voor elk mens, maar zeker voor een schaakspeler, een bijzonder waardevol bezit. Het stelt hem in staat waardevolle kennis te bewaren en op een gewenst moment te reproduceren. Dat een geheugen soms ook een zeer grillig instrument is, daarvan kan Robert Hübner, de grote Duitse meester, sinds het GMA toernooi van Skelleftea 1989 meepraten. Ljubojevic – Timman, Interpolis 1978. Wits zet: 14.c3?? Er volgt nu 14… Pde5! Zo wint zwart bij uitstekende stelling een gezonde pion. De strijd is hiermee feitelijk voorbij. Nu herinnerde ik mij de bewuste combinatie uit een oude Koningsindische partij van Vidmar. Robert Hübner kon deze partij destijds…

Theo van Scheltinga (1) Hans Bouwmeester “Ik kwam die avond om half zes van mijn werk thuis en hoorde dat ik mee kon doen aan een achtkamp met Euwe, Aljechin, Fine, Grünfeld, Kmoch, Landau en Van den Bosch. Ik moest vlug eten en dan snel ernaar toe. Zo ging dat toen.” Aan het woord is één van onze oudste schaakmeesters, Theo van Scheltinga. Hij behoort tot mijn grote vrienden. Ik kom hem feliciteren met zijn tachtigste verjaardag. We kennen elkaar vanaf 1946. Als kersvers Haarlems kampioen mocht ik samen met hem en met zijn generatiegenoot Nico Cortlever een simultaanseance geven. Dat deed je in die jaren nog voor de eer…

Herinnering aan Orbaan Hans Bouwmeester Toen ik in de week voor Kerstmis het bericht kreeg dat mijn goede vriend Constant Orbaan was overleden, was ik een ogenblik verbijsterd. Ik wist dat hij de zeventig al voorbij was, maar toch heb ik in Constant nooit een oude man kunnen zien. Voor mij was hij leeftijdsgenoot. Sinds ik hem voor het eerst ontmoette, en dat was in de zomer van 1948, heb ik hem nooit wezenlijk zien veranderen. Ik zag in hem een man uit de goede oude tijd, toen alles nog wat rustiger toeging. Hij haastte zich nooit en stelde ook geen hoge eisen in materieel opzicht. Tijd hebben voor bezinning…