Schaakportret
Jon van Midde
Als betrekkelijke laatbloeier zet Eric de Haan zijn eerste schreden op een schaakclub in de tweede klas van de middelbare school. Op zijn twaalfde jaar heeft hij een schaakspel cadeau gekregen van zijn grootvader en dat leidt tussen hen veelvuldig tot partijtjes die soms zelfs dagen duren omdat grootvader in slaap gevallen is. Uiteindelijk wordt hij op zijn veertiende jaar lid van schaakclub Soest, nadat een klasgenoot hem mee heeft genomen naar die club. Het eerste schaakboek dat Eric aanschaft is Openingsrepertoire uit de serie “Praktische Schaaklessen” van Euwe.
Voor een inspiratiebron zorgt zijn leraar wiskunde op school, want die doet al zijn schaakboeken van de hand. Eric kiest uit die verzameling het boekje van Donner: “Dagboek van een tweekamp: De match Spasski-Fischer op de voet gevolgd”. Dat is vrijwel heet van de naald geschreven en is daarom ook nu nog steeds zeer lezenswaardig. Tot op de dag van vandaag geldt dat dat boekje veel indruk op hem heeft gemaakt. En mede door de derde partij in die match, die door Fischer met zwart is gewonnen, is de Ben-Oni nog altijd een vaste keuze op zijn openingsrepertoire.
Tijdens zijn studie in Utrecht speelt Eric nog een jaartje extern bij Soest, waar hij het eerste bord in de promotieklasse bezet. Inmiddels speelt hij intern al bij ons. Daarna komt onze club ook extern op zijn netvlies. Eric verwerft een plek in het tweede team, maar zijn eerste optreden voor SC Utrecht is een invalbeurt in het eerste tiental. Dat heeft hij te danken aan zijn naamgenoot, de geduchte Erik Knoppert, van wie hij onverwachts een partij wint in de interne competitie.
In het seizoen 1994/95 speelt hij vast in het eerste. In het volgende seizoen, 1995/96, weet hij voor het eerst clubkampioen te worden en hij weet dat succes in het seizoen erop te herhalen.
In ’97-’98 zet Arie Schwartz hem echter de voet dwars. In de daarop volgende seizoenen, ’97-’98 en ’98-’99, worden voor het eerst de play-offs gespeeld en weet Eric beide keren weer beslag te leggen op de titel.
Na het seizoen ’98-’99 blijft er door drukkere werkzaamheden minder tijd over voor het schaken. Een clubkampioenschap bij ons zit er daarna niet meer in, maar een belangrijk wapenfeit is wel Erics meesternorm in 2009, behaald op zijn 40e in het BDO toernooi in Haarlem. Een beetje een bevestiging van zoals het begon: Eric is een echte laatbloeier!
Eric de Haan 2240 (Utrecht 1) – Arthur van de Oudeweetering 2308 (Amstelveen), 3e ronde Hoofdklasse 1996, Slavisch, Botwinnikvariant.
1.d4 d5 2.c4 c6 3.Pf3 Pf6 4.Pc3 e6 5.Lg5 dxc4 6.e4 b5 7.e5 h6 8.Lh4 g5 9.Pxg5 Pd5 10.Pf3 Da5 11.Dd2 Lb4 12.Tc1 Pd7 13.Le2 Lb7 14.O-O c5 15.dxc5 Objectief bezien misschien niet het sterkste, maar wel kansrijk, gezien het vervolg.
15… Pxc5 16.Dd4 Lxc3 17.Txc3! Pxc3
18.Dxc5! Pxe2 Dit offer heeft zwart wellicht onderschat, omdat Le2 ook nog eens met schaak wordt geslagen! Ook niet goed is 18… Pd5? wegens 19.Lxc4 en wit wint.
19.Kh1 Kd7? speelbaar is slechts 19… f6 20. exf6 Th7 en nu: 21.Dh5 Tf7 22.Dg4 met voordeel (maar niet 22.Pe5? wegens Lxg2!! etc.), of 21.De3 Db6 22.Dxe2 en na bijv. 22… O-O-O 23.Tf8 24.Pe5 Ld5 staat wit prima. Nu wint wit meteen geforceerd:
20.Td1 Ld5 21.Txd5! exd5 22.e6 Kxe6 (of fxe6 Pe5 en mat)
23.De7 Kf5 24. Df6 Ke4 25.De5 Kd3 26.Df5 mat.
.
Eric de Haan, Vincent Diepeveen, Jos Nooijen.
Johan van Mil 2448 (Panfox II) – Eric de Haan 2337 (Utrecht 1), 5e ronde meesterklasse 1999, Koningsindisch in de voorhand.
1.e4 c5 2.Pf3 e6 3.d3 d5 4. Pd2 Pf6 5.g3 Pc6 6.Lg2 Le7 7.O-O L6 8.Te1 Dc7 9.c3 La6 10.exd5 Pxd5 11.Pc4 O-O 12.Db3 De dame lijkt hier weinig uit te richten, maar misschien tracht wit de minder ervaren zwartspeler uit balans te brengen. Zwart gaat ondertussen gewoon verder met nuttige zetten doen.
12. …Tad8 13.a4 Lf6 14.h4 Td7 15.Ph2 Pe5 16.Pxe5 Lxe5 17.Pg4
17… Lxg3! Logisch en kansrijk, niet alleen vanwege de twee pionnen meer en een (dubbele) aanval, maar ook omdat vooral Pd5 en Lb7 beslissend kunnen gaan ingrijpen. Misschien is het offer objectief gezien niet winnend, maar het stelt wit in de praktijk voor nauwelijks oplosbare problemen.
18.fxg3 Dxg3 19.Pf2 Het alternatief Dd1 is beter. Maar de volgende variant van Fritz lijkt voor gewone stervelingen te moeilijk om vooruit te zien: 19.Dd1 Pxc3! 20. bxc3 Txd3 21.De2 Td4! 22.Ph6 gxh6 23.Df2 Dxf2 24.Kxf2, Txh4 en alleen wit heeft kansen.
19… Lb7 20.Kf1 Te proberen is nog 20.Te4, maar na 20… Pe3! 21.Lxe3 Lxe4 22.Pxe4 Dxe3 heeft zwart winnend voordeel.
20… f5 21.Txe6 f4 22. Te5? Versnelt het einde, maar ook na andere zetten blijft zwart gewonnen staan.
22… f3 23.Lh3 Dxe5 en wit geeft op.Na Lxd7 volgt De2 en snel mat.
Eric de Haan: …
Volgens mij is dit de beste zet…
… wat is dit nou weer?!?
Eric de Haan, clubkampioen in 1996, 1997, 1999 en 2000.