Feiten over de grote illusionist
Vincent Diepeveen
Maart 1997 speelde Kasparov de eerste match tegen Deep Blue, die hij won. Twee maanden later de tweede match, die hij verloor en waar twee andere pagina’s over gaan (zie het linkermenu). Vincent Diepeveen blikt terug op een partij in de eerste match.
Kleine trucjes, grote trucjes, supertrucs. De computer is er vreselijk goed in. In chanteren is de computer sinds kort ook goed. Nu ja, is IBM goed. Men geve Kasparov ruim een miljoen elke 2 jaar, vervolgens dreige men met stopzetting van het tweejaarlijkse bedrag, omdat de computer weliswaar wat publiciteit kreeg, maar altijd verloor. De simpel redenerende Kasparov staat dan kennelijk genoeg onder druk, en veronderstelt dat hij een nog lucratievere revanche gaat krijgen waarna de tweejaarlijkse bijdrage wordt overgeboekt. Wie er gelijk krijgt? De tijd zal het leren. Spelen ze nog een revanche match tegen Kasparov, dan heeft Kasparov goed gegokt, en na een ‘moeizame’ overwinning tegen het beest zal Kasparov dan degene zijn die het laatste lacht. Vrijwel een ieder is er over eens dat IBM wel goed gek moet zijn als ze ook nog maar één partij met het programma spelen. Frans Mors, de maker van het programma Fritz (die door van onder andere van Deep Blue heeft gewonnen), vertrouwde in een gesprek op het Mens – Computer toernooi 1997 aan ondergetekende toe: “Dieper rekenen dan dat ik nu met Fritz reken heeft geen zin meer”.
De koude feiten: zes onderbondpartijtjes, waarin Kasparov in elke partij enkele zetten doet waarvoor een beginner zich niet hoeft te schamen. Slechts kijkend naar wat beeldschermen bevestigden onder andere Sjirov, Karpov en vele anderen live op Internet wat ondergetekende vermoedt: niet het Deep Blue team is iets te verwijten, maar Kasparov.
Kasparov – Deep Blue, 3 maart 1997
1.Ng1-f3 d7-d5 2.g2-g3 Bc8-g4 3.Bf1-g2 Nb8-d7 4.h2-h3 Bg4xf3 5.Bg2xf3 c7-c6 6.d2-d3 e7-e6 7.e2-e4 Nd7-e5 8.Bf3-g2 d5xe4 9.Bg2xe4 Ng8-f6 10.Be4-g2 Bf8-b4 11.Nb1-d2 h7-h5 12.Qd1-e2 Qd8-c7 13.c2-c3 Bb4-e7 l4.d3-d4 Ne5-g6 15.h3-h4 e6-e5 16.Nd2-f3 e5xd4 17.Nf3xd4 0-0-0
Commentaar van Karpov tijdens de partij (nog voor de 18e zet werd gespeeld) op de chess.net server op Internet: “18.Lh3! is een goede zet. Het voorkomt dat het paard op g4 komt. Wit staat dan erg goed en kan een aanval op de witte koning beginnen met b4.” 18.Bc1-g5 Nf6-g4 19.0-0-0 Rh8-e8 20.Qe2-c2 Kc8-b8 21 Kc1-b1 Be7xg5 22.h4xg5 Ng6-e5 23.Rh1-e1 c6-c5
.
.
.
Sjirov: “24.Ph5 is interessant.” Anderen: “24.Pf5 ligt voor de hand.” Sjirov: “24.Pf5 is wellicht de beste kans.” 24.Nd4-f3 Rd8xd1 De sterkere schakers op Internet (waaronder de grootmeesters): “??? gespeeld, dat zorgt ervoor dat er een ogenschijnlijk gevaarlijk eindspel ontstaat dat niet meer te winnen is voor wit, want de pion op f2 gaat nu verloren!” 25.Re1xd1 Ne5-c4 26.Qc2-a4 Re8-d8 27.Rd1-e1 Nc4-b6 28.Qa4-c2 Qc7-d6 29.c3-c4 Qd6-g6 30.Qc2xg6 f7xg6 31.b2-b3 Ng4xf2 Dag witte winstkansen… 32.Re1-e6 Kb8-c7 33.Re6xg6 Rd8-d7 34.Nf3 Nb6-c8 35.Bg2-d5 Nc8-d6 36.Rg6-e6 Nd6-b5 37.c4xb5 Rd7xd5 38.Re6-g6 Rd5-d7 39.Nh4-f5 Nf2-e4 40.Nf5xg7 Rd7-d1 41.Kb1-c2 Rd1-d2 42.Kc2-c1 Rd2xa2 43.Ng7xh5 Ne4-d2 44.Nh5-f4 Nd2xb3 45.Kc1-b1 Ra2-d2 46.Rg6-e6 c5-c4 47.Re6-e3 Kc7-b6 48.g5-g6 Kb6xb5 49.Kb5-b4 50.Re3-e2 Rd2-d1 51.Kb1-b2 c4-c3 52.Kb2-c2 Rd1-c1 53.Kc2-d3 Rc1-d1 54.Kd3-e3 Rd1-d8 55.Nf4-d5 Kb4-c4 56.Nd5-f6 En snel remise.
18.Lh3! zoals Karpov aangeeft is natuurlijk niet voor iedereen even makkelijk te vinden (beide Dieps hebben er veel moeite mee). Echter één van de andere discutabele zetten, namelijk 24.Pf3? is wel een fout en van heel erg laag niveau. Welke zet zou u gespeeld hebben op zet 24, wetende dat Kasparov daar enkele minuten over gedacht heeft?
Een wereldkampioen die foutloos op het hoogste niveau kan spelen tegen onder andere Karpov in de verschillende matches, maar tegen Deep Blue altijd veel slordige beginners fouten maakt, goede voortzettingen mist, vooral in de opening (wat nu juist één van de vele sterke punten is van Kasparov), wekt enige argwaan.
Het meest vreemde feit is dat deze vele fouten niet sporadisch gemaakt zijn, maar in zes partijen.