Vijf schaakopgaven en een toegift: zwart speelt en wint

Auteur: Bertrand Weegenaar, verliezend zwartspeler

Als je leert schaken doe je dat vaak aan de hand van een reeks schaakopgaven, puzzels, vraagstukken etc.  Gister verloor ik helaas een partij die ik had moeten winnen. En niet één keer. Ik voelde me dat voetbalteam dat 3 open kansen voor de goal, twee penalty’s mistte en dan in de laatste minuut een eigen goal maakt. Fantastisch gespeeld, maar met een klote gevoel naar huis.

Ik denk een voor velen herkenbaar gevoel. De coachende kant vraagt zich dan af, hoe komt dat? En hoe kan ik dat de volgende keer voorkomen. Als schrijver heb ik dit vertaald door mijn partij niet gewoon als analyse aan te bieden maar in zes opgaven. Iets in de trant: Zwart speelt en wint? Dat ik gewonnen stond, dat zag en voelde ik wel. Waarom lukte dat niet? Dat komt aan de orde. Hoe verbeteren: meer probleemstellingen oefenen! Dan kijk je anders naar een stelling, is mijn overtuiging. Dus mijn analyse van de partij in 5 opgaven en een toegift. De uitwerkingen staan aan het eind van dit stuk.

Deze stelling ontstaat na een, van mijn kant, agressieve opening. Wit heeft de strategische blunder d5 begaan en gooit de diagonaal g1-a7 weer open.

Stelling 1 Wat is het winnende plan voor zwart?

 

 

 

 

 

 

 

 

Stelling 2 We zijn een paar zetten verder. Zwart speelt en wint.

 

 

 

 

 

 

 

 

Stelling 3 We zijn één zet verder (Th4 en Lg3) en zwart staat op een veelsprong. Zwart speelt en wint.

 

 

 

 

 

 

 

 

Stelling 4

Weer een paar zetten verder. Wit is er wel in geslaagd om de loper te elimineren. Weer de vraag: zwart speelt en wint?

 

 

 

 

 

 

 

 

Stelling 5

In deze stelling bood mijn tegenstander remise aan. Zet 35, slim moment. Ik vond dat ik gewonnen stond. Zwart speelt en wint.

 

 

 

 

 

 

 

 

Stelling 6

Dit is een toegift. Hier zat ik te balen. Remise afgeslagen en een stuk kwijt. Team stond flink achter dus dit punt had belangrijk moeten zijn. Na een geforceerde afruil, een slechte damezet van wit en winst van de loper op d7, dacht ik, errug jammer. Nu aanwijzing voor de opgave: zwart speelt en geeft mat een fijne geweest

 

 

 

 

 

 

 

 

Helaas dat zag ik niet. Mijn tegenstander had het daarna in 3 zetten op orde. Eén kans en een knock-out.

Samenvattende lessen:

Bekijk je stelling eens als een opgave. Oefen deze dus veelvuldig want dan ga je patronen herkennen. Een patroon: ruim asap de verdedigende stukken op rond de koning!

Tot slot er is altijd een nieuwe partij!

Oplossingen

Stelling 1

Ik had al voorgesorteerd met een eerdere zet Kg7. De lijn is Th8, h5, hxg4 en dan Txh2

Stelling 2

1…Txh2. De zwarte aanval is zo sterk dat de engine het stuk niet eens terugslaat. Er zou volgen 1…Txh2 2.Pf3 Txf2 3.Dxf2 Lxf2+ 4.Kxf2 Df6+ en Lxg4. Helemaal uit. Mensen zouden verwacht ik de toren wel slaan. Dan volgt 1…Txh2 2.Kxh2 Th8+ 3.Kg1 Pf4 4.Df3 (menselijke zet, engine speelt Pf3) Df6 en Dh6,Dh2+ en Dh1+ en mat

Belangrijkste les uit deze opgave: ruim de verdedigende stukken a.s.a.p. op.

Stelling 3

Bijna elke zet op de koningsvleugel wint. Ik was gefocust op de g-pion. Maar die kan weer op twee manieren geslagen worden.

1….Lxg4 2.Df1 Lh3 3.Lxh4 (Dd3 leidt snel tot mat) Lxf1 4.Lg3 Lh3 en Df6, Th8 en de winst volgt vanzelf

1…Txg4 2.Pf1 Pf4 3.Df3 Th8 4.Pe3 Lxe3 5.Txe3 is de partij

1…Pf4! 2.Lxf4 Lxg4 3.Lg3 (mensen spelen hier waarschijnlijk Df1 of Dd3 maar na gxf4 en Th8 is het snel afgelopen) Lxe2 4.Lxh4 Lxd1 5.Lxd1 gxh4 en klaar

Te veel keuzes, ik kon niet goed kiezen, iets met slaan op f2 speelde hier ook nog mee: Pf4, Ph3+ en Pxf2. Maar hoe? En al dat gedenk leidde behoorlijk af.

Stelling 4

Het probleem is hier weer dat er veel kandidaten zijn. Keuzestress!

1… Th3!? (mijn partijzet) met als doel de loper uit de stelling te halen met Ph5 en Pxg3) 2.Kf1 Tgh4 (ik speelde Ph5 wat minder is 3.Dg2 Pxg3+ 4.fxg3 Df6+ 5.Kg1! en dan had ik Txf4 moeten spelen)

1…Df6! (Dh6, Dh2+ en Dh1+ is de dreiging) 2.Dg2 Dh6 (is dwingender dan Pxg2, zo goed is de stelling, sic) 3.f3 Pxg2 4.fxg4 Pxe3 klaar wel

1…f5!? 2.Kf1 (veiligheid is de natuurlijke reactie. 2.exf5 is iet beter. 2…Lxf5 3.Kf1 e4 4.Lxf4 gxf4 levert een fantastische stelling op. 5.Txe4 lijkt het beste maar na Dxe4 is het klaar) Txg3 (ruim die verdediger eens op) 3.Dxg3 (fxg3 faalt op g4 en Th1+) Th1+ en klaar

Stelling 5

Een remise aanbod. De druk wordt verhoogd als je al zoveel gemist had. (Mijn zwarte koning had allang op het midden van het bord moeten prijken). Maar ik stond gewonnen. De moeilijkheid is: ik had in mijn hoofd al stelling 6 moeten oplossen en dat is best ingewikkeld. Ik speelde intuïtief door op winst.
1…Tgh4! 2.gxh4 Txe3 3.Df2? (3.Txf7 Kxf7 4.Df2+ Kg7 5.Dxe3 gxh4 is de computervolgorde. Zwart heeft dan een gewonnen eindspel na bv 6.Df3 Dg5+ etc.) gxh4! 4.Dxf7+ Kh8 5.Dxd7?? en we zijn bij stelling 6. In plaats van Dxd7 kan wit ook dames afruilen, maar in alle gevallen valt de pion op e4 en speelt zwart een gewonnen eindspel met twee pionnen meer.

Stelling 6

Ik speelde Tg3+ om schaakjes op Tf8 te pareren. Het had 1…Dg6+!! en alleen Dg6+ moeten zijn 2.Kh1 (2.Kh2 Te2+ en mat in 2) Dxe4+ 3.Kh2 Te2+ 4.Kh3 De3+ 5.Kxh4 (Kg4 gaat op dezelfde wijze) Th2 6.Kg4 Dh3+ 7.Kg5 Dxd7 (daarom was Dxd7 een blunder!) 8.Lxd1 (wit moet iets zetten, voor het mat zetten maakt het weinig uit.) Dg7+ etc.