Een onaangenaam mens in de Haarlemmerhout (2)

Hans Bouwmeester

…. maar tegelijk een vijfje op het blaadje leggende; want zo was hij.
Hildebrand

Nurks zat die ochtend weer op zijn bekende plaats. Hij keek nog somberder dan anders. “Gaat het soms niet goed met Pratend Nederland“, vroeg ik beleefd. “Dat valt mee,” zo antwoordde hij, “ik heb al meer dan 30.000 klanten. Nee, ik heb een afgebroken partij. Ik heb er niet van kunnen slapen. Je komt als geroepen!” Nurks toonde mij op zijn zakschaakspel de volgende positie:

“Je begrijpt, dat ik met wit aan zet ben en dat ik die a-pion moet tegenhouden. Maar wat doe ik tegen … Tg2-b2-b1?? ‘t Is moeilijk voor een gewone schaker.” “Die bestaat niet, meneer Nurks, die leeft slechts in de gedachtenwereld van onze Hoogmogende Heren Schaakbestuurders. Iemand die schaakt, is per definitie ongewoon en redelijk slim. Je mag hem nooit onderschatten!”

Overigens had ik de oude schelm meteen door. De stelling was als prijsvraag in Elsevier gepubliceerd. Met de oplossing kon je iets winnen. Toevallig wist ik dat, omdat Bernard Grapperhaus er op onze Seniorensociëteit mee was komen aanzetten. Lang geleden was Bernard één van de topspelers van het aloude VAS. Nog altijd is hij een man met een goede kijk op het schaakspel, maar deze opgave had hij toch niet alleen kunnen klaren. We gingen er met vereende krachten tegenaan en vonden de prachtige oplossing:

1.Td8 Ke5 Gedwongen; 1… Ke4 2.Th4 en 3.Txa4. 2.Th1 Tb2 3.Kc5 Tb1 Wederom het enige, want er dreigde 4.Ta1 en op 3… Tc2 4.Kb4 Tb2 5.Ka3 Tb1 zou 6.Th5 en 7.Kxa2 volgen.

4.Tf1! Een verrassend antwoord. Er dreigt mat op e8 en de toren kan wegens 5.Te8 en 6.Tf8 niet genomen worden. 4… Ke6 5.Te8 Kd7 6.Tfe1! Nog een schitterende slotzet. Er is geen goede parade tegen het mat op e7!

Ik liet Nurks niets merken van mijn voorkennis en toonde hem langzaam en duidelijk de fraaie oplossing. Hij was zeer onder de indruk van mijn grootmeesterlijk inzicht. “Wat kan ik voor jou eens doen”, stamelde hij tenslotte. “Gaat u vanmiddag maar eens met mij naar het nieuwe Max Euwe-centrum in Amsterdam. Wat daar in korte tijd door weinige mensen is opgebouwd, is heel wat indrukwekkender dan hetgeen ik u zojuist heb laten zien.” Diezelfde middag genoot Nurks van de mooie tentoonstelling en van de schitterende bibliotheek kon hij nauwelijks genoeg krijgen. Tenslotte begon hij zelfs vriendelijk te kijken en meldde hij zich voor fl. 500,- aan als donateur voor het leven! Er zouden meer van zulke mensen moeten zijn…. (Postbankrekeningnummer 5401670 ten name van Stichting MEC, Amsterdam).

P.S. Klaas Steijn ontdekte later dat het bovenstaande eindspel een compositie was van de Oostenrijker Alois Wotawa, in 1948 gepubliceerd in Schachmagazine en opgenomen in de bundel van F. Bondarenko: Galerij van schaakstudies.