schaakgeschiedenis

Grootmeesters in Utrecht (2)

Euwe en Spanjaard tijdens het PAM-toernooi in Utrecht
Euwe en Spanjaard tijdens het PAM-toernooi in Utrecht

Van de jaren twintig en dertig maken we een sprong naar de tweede helft van de vorige eeuw.

PAM-toernooi 1961

Het PAM-toernooi werd in december 1961 gehouden ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan van Schaakclub Utrecht. Het is in feite het enige normale internationale invitatietoernooi dat in Utrecht heeft plaatsgevonden. De deelnemende grootmeesters waren O’Kelly, Robatsch, Matanovic, Bisguier en Donner. Ook Hans Bouwmeester, Kick Langeweg en Dick van Geet deden mee. Alberic O’Kelly de Galway, zoals de Belgische grootmeester voluit heette, won het toernooi met 6? uit 10. Dat het toernooi niet zo goed door het publiek werd bezocht, lag in elk geval niet aan de ronkende stukken van Eduard Spanjaard.

UN9dec1961
Utrechts Nieuwsblad 9 december 1961

Robert Beekman heeft uitvoerig onderzoek naar dit toernooi gedaan. Johan Hut heeft dit overzichtelijk samengevat op Schaaksite.nl.

De locatie was het gebouw van de SHV, aan de Rijnkade 1, een gebouw dat op de nominatie staat om rijksmonument te worden, als mooiste voorbeeld van de architectuur uit de late wederopbouwperiode in Utrecht. Donner, toch wel iets gewend, vond het de mooiste toernooizaal waarin hij ooit had gespeeld.

Utrechts Nieuwsblad 18 december 1961
Utrechts Nieuwsblad 18 december 1961

CAP Gemini Thematoernooi Utrecht 1986

captuukanalyse
In de analysezaal. Jaap van der Tuuk staande rechts, met Pieter Nieuwenhuis aan de stukken. Rechts zit Carel Peter Gouw, links Andries Dekker.

Dit was alweer een jubileumtoernooi van Schaakclub Utrecht, ditmaal ter opluistering van het eeuwfeest. O de deelnemerslijst stonden grootmeesters Timman, Nunn, Miles, Van der Wiel en Hort. De toen sterk opkomende Zsuzsa Polgar was nog geen GM. Voor SC Utrecht kwamen de volgende spelers uit: J. van der Tuuk, A. Schwartz, B. van Gaalen, P. Nieuwenhuis, W. Bor, J. Duistermaat, M.D. Etmans, Ph. du Chattel, A. Schenk, M. van der Linde, T. de Jong en J. Veerman.

De locatie was het oude Cap Geminigebouw bij de Kanaalweg. Het was een thematoernooi, dat wil zeggen dat er partijen werden gespeeld die begonnen met verplichte stellingen uit openingsvarianten die in die dagen geliefd waren in de toernooipraktijk.

Open Kampioenschap van Utrecht (1974 tot nu)

Van alle OKU-winnaars was Aleksander Wojtkiewicz een van de meest flamboyante
Van alle OKU-winnaars was Aleksander Wojtkiewicz (1963-2006) een van de meest flamboyante

In de eerste jaren van het Open Kampioenschap van Utrecht, gehouden vanaf 1974, kon het toernooi aanvankelijk nog gewonnen worden door een enkele titelloze bard. Al in 1977 begon grofweg het tijdperk van de meesters met FM Bruno Carlier als eerste. In de periode van 1992 (GM winnaar Cifuentes) tot en met 2001 wisselden grootmeesters, meesters en paar spelers zonder titel elkaar af. De laatste titelloze winnaar was Erwin l?Ami, maar hij sleepte de titels snel daarna binnen: IM in 2003 en GM in 2005. Vanaf 2002 was de hoofdprijs slechts weggelegd voor grootmeesters.

Door de jaren heen heeft het OKU dus tal van grootmeesters ontvangen, onder anderen toernooiwinnaars Igor Glek, Alex Wojtkiewicz, Vladimir Epishin, Vyacheslav Ikonnikov, Friso Nijboer, Dimitri Reinderman, Zhaoqin Peng en Csaba Horvath.

De lijst met locaties van het OKU zou vrij lang worden. De laatste jaren wordt het gehouden in het Utrechts Stedelijk Gymnasium.

Besluitend kunnen we zeggen dat de stad Utrecht qua grootmeestertoernooien weliswaar niet kan wedijveren met schaakoorden als Wijk aan Zee of Amsterdam, maar dat er in de afgelopen negentig jaar een indrukwekkende hoeveel grootmeesters Utrecht heeft aangedaan. De volgende grootmeesterlijke afspraak zal dus zijn op woensdag 25 januari 2016 in het Spoorwegmuseum, de Utrechtse dag van het Tata Steel Chess Tournament.