Afgelopen zondag is Frank Tempelman dood aangetroffen in zijn bed. Zijn dood is waarschijnlijk het gevolg van hartfalen. Volgende maand zou hij 56 zijn geworden.
Frank werd in 2000 lid van Oud Zuylen. Hij woonde toen nog in een huisje-met-tuin in Zuilen en integreerde snel in de club: een geestige, veellezende en zeer aimabele schaakgek, die in de jaren erna werd opgenomen in het zogeheten ‘Vriendenteam’ – het aanvankelijke OZ5, dat altijd ‘het vijfde’ is blijven heten, hoewel ze na diverse promoties binnen de SGS op een gegeven moment feitelijk OZ2 waren geworden.
Op het bord bediende Frank zich graag van scherpe openingen, zoals de Fajarowitsj-variant van het Boedapester gambiet (naar zijn zeggen: ‘het wapen der zéér sterken’). Het eindspel had zijn belangstelling wat minder (‘daar kom ik doorgaans niet aan toe’). Sowieso had hij vooral veel op met de snellere varianten van het spel, ‘het betere gooi- en smijtwerk’.
Het is verleidelijk om Frank te citeren. Op de een of andere manier sprak hij veel opmerkelijke dingen uit alsof ze een citaat waren (maar dan zonder het irritante bewegen van twee maal twee vingers ter hoogte van beide zijden van je voorhoofd, zoals sommige mensen doen – van zulke maniertjes moest Frank zelf ook weinig hebben). Zijn stem kreeg dan iets nadrukkelijks en werd dan soms licht verheven. Wat meer memorabele uitspraken liet hij vergezeld gaan van de woorden ‘zeg ik met de Ouden’.
Als gepromoveerd informaticus werkte Frank aanvankelijk bij het Nederlands Lucht- en Ruimtevaartlaboratoirum (NLR), waar hij onder meer projecten deed voor Defensie – iets met rekenwerk achter ballistische raketten. Daarvoor reisde hij de hele wereld over, om in andere NAVO-landen te overleggen met vergelijkbare techneuten. Ooit zei hij tegen mij: ‘Waarschijnlijk doe ik toch iets verkeerd, want mijn Britse tegenhanger is ingeschaald op de rang van admiraal, terwijl ik maar een burgermanssalaris krijg.’
Toen een bevriende filmmaker het grappig vond om een geestig bedoelde opmerking van Frank over zijn werk de sociale media in te slingeren, kostte dat hem (Frank) zijn baan, want ‘die jongens bij het leger hebben nu eenmaal geen gevoel voor humor’, zoals hij dat zelf uitdrukte.
Daarna ging er veel mis. Frank woonde inmiddels met vrouw en kinderen in Houten. Hij kwam nog wel regelmatig bij de club, maar liet langzamerhand steeds vaker toe dat alcohol zijn beste vriend werd. Toon mij uw vrienden en ik laat u zien wie uzelf bent, had Frank zelf kunnen zeggen.
Zijn aanstelling als docent aan de hogeschool Avast in Breda werd een drama, vooral omdat het zijn huwelijk kostte, na wat onverstandige levenskeuzes van Frank – wat hij onmiddellijk zelf toegaf, maar niet meer kon herstellen. Daarna was hij alleen, eerst een tijdje in een snel voor hem geregeld onderkomen in Haarlem, om een jaar of vier geleden terecht te komen in Zwolle. Daar werd hij docent aan de plaatselijke hogeschool, nam een kat in huis, werd lid en zelfs secretaris van ZZS (Zwolle-Zuid Schaakt!), de schaakclub die volgens hemzelf ‘op struikelafstand’ van zijn flat lag.
Af en toe reisde hij nog af naar het Utrechtse, bijvoorbeeld afgelopen zomer, om deel te nemen aan het Zomerschaak of aan snelschaakavonden. Vaak at hij dan bij ons thuis, samen met Guus en soms ook met Jaap van der Tuuk. Dat waren nooit saaie maaltijden.
Frank kon soms melancholisch zijn, zeker als hij sprak over zijn eigen levenswandel. Ook was hij erudiet en belezen, paarde kennis van diverse klassieken aan zijn blijvende jeugdliefde voor de boeken van Bob Evers. De humor van Gummbah was ook die van hem. Een paar jaar lang schreef hij puntige boekrecensies voor de jaarlijkse Detective & Thrillergids van Vrij Nederland. Hij had een specifieke, doorleefde muzieksmaak, waarover hij op zachte toon sprak. Om vervolgens een wijsvinger op te steken en luid te gaan oreren over de vele merkwaardige weetjes, meningen en woordspeligheden die door zijn hoofd rondwaarden.
Shit, Frank. Grappige, onverbeterlijke, vindingrijke, tijdens-het-snelschaken-liedjes-zingende, soms diepgravende, bij vlagen verlegen, altijd met zichzelf en de drank worstelende, ontzettend aardige, belangstellende, afstandelijk sociale, lieve, lieve Frank. Ik ga je missen, man. Dat doe ik nu eigenlijk al. Geef ze ervan langs, daarboven, met de Fajarovitsj!
Ed van Eeden
10 reacties
Jaap van der Tuuk
Met Frank kon ik het meteen goed vinden omdat hij geen onderscheid maakte tussen ” hoge” en ” lage” cultuur; dat betekent urenlang popsongs bespreken en zingen( Jimi Hendrix!),poezie,cabaret en strips en noem maar op.Ik heb altijd van veelzijdige mensen gehouden en Blöf afzeiken is ook een prima hobby.De Tempel is niet meer ,doodzonde…
Jan Jaap Janse
Over die muziek gesproken: een favoriet album van mij is “Songs for Drella” van Lou Reed en John Cale; een samenwerking van twee mensen die elkaar intens haatten, om een wederzijdse vriend te herdenken. Dat alleen is al groots, maar de muziek is werkelijk geweldig.
Enkele jaren terug ontdekte ik dat Frank een complete live-uitvoering op Youtube had gezet (zoals https://www.youtube.com/watch?v=lGtznW_-IBQ). Geen idee hoe hij eraan kwam, en ik heb het ook nooit gevraagd, maar blijkens de comments daar is de halve wereld er erg blij mee. En ik ook.
Hopelijk komt Frank daarboven niet alleen Fajarovitsj-liefhebbers tegen, maar ook Lou Reed. Dat heeft hij wel verdiend.
Dick Platenkamp
Wat een triest bericht. Ik zie Frank op zijn eerste kennismakingsavond nog binnen komen lopen. Hij wilde heel graag een partijtje spelen. Toevallig had ik geen tegenstander die avond dus …… Bij sommige mensen krijg je meteen een goed gevoel, bij Frank was dat zeker zo. Warm en hartelijk. Dat hartelijke werd even glimlachend hatelijk toen hij mij erop wees dat ik met mijn Franse verdediging nooit kon winnen. Recentelijk nog heeft hij op Facebook aan Puck (mijn echtgenote) aangegeven dat hij door mijn schuld een rotavond had.
Ik denk dat ik namens het echte Vijfde mag zeggen dat wij trots zijn hem een aantal jaar in ons team te hebben gehad. Okay de gemiddelde schoonheid ging iets naar beneden, maar als toegewijd teamlid heeft hij ons laten lachen en sterker gemaakt totdat zijn schaakambities onze teamprestaties ruimschoots oversteeg. Frank, mooi man!
Patrick Langendoen
Frank kwam even plotseling als dat hij ook weer verdween. Dat laatste voor mij, tot 3 keer toe. Frank voegde zich na zijn aanmelding bij OZ al snel bij het echte 5e waar hij ons vermaakte met zijn scherpe observaties, spitsvondigheden en onafhankelijke en scherpe geest. Daarnaast plette hij ook de meeste tegenstrevers.
Politiek gezien waren we volledige tegenpolen, toch bleven we, tussen alle vrolijke beledigingen in dat kader, repectvol naar elkaar, waar zie je dat nog?!
Ineens was Frank weg om zijn schaakambities in een hoger team te verwezenlijken. We vonden hem te aardig om daar kwaad over te spreken….
De tweede keer dat hij plotseling verdwenen was, was toen ik merkte dat hij lid af was en naar ver wegistan verhuisd was. Een jaartje er voor heb ik hem nog gesproken op een driving range in Nieuwegein waar hij toevallig zijn hond aan het uitlaten was. Frank, maakte toen een meleancholische indruk. Later begreep ik een beetje hoe dat kwam.
Toen hij al in Zolle woonde had ik nog wel eens contact via Facebook.
De derde keer dat hij onverwacht afscheid nam is zijn plotselinge overlijden.
Frank man, jij was een leuke kerel, rust zacht!
Jaap van der Tuuk
Reed en Cale erg goed.Frank had een goed oor voor apart en toch niet pretentieus.Ik vermoed dat Drella Andy Warhol is?
Jan Jaap Janse
Klopt, Jaap. En dat ‘Drella’ is een mix van Dracula en Cinderella, aldus Wikipedia (https://en.wikipedia.org/wiki/Songs_for_Drella). Weer wat geleerd. En dankzij Frank is de live-uitvoering op Youtube te beluisteren.
Theo Dekker
Frank 8 jaar geleden
“Hij droomde dat hij werd uitgedragen. Van heel ver kwamen de laatste tonen van ‘Nobody knows you when you are down and out’ uit de klarinet van Sidney Bechet, zoals hij die bij zijn leven honderden keren gehoord had. Daarna hoorde hij alleen nog het knerpen van de schoenen van de dragers op het grind en voelde hij het lichte deinen van zijn kist op hun schouders. Ze hielden stil. De kist werd neergezet. Er was het geluid van vele schoenen, een stilte en een zacht gemompel, waarna de voetstappen zich weer verwijderden. Hij duwde de deksel van zijn kist omhoog, richtte zich op en keek hen na. Ze liepen van hem weg over het pad naar de uitgang. Hij zocht naar bekenden, maar die achteraan liepen kende hij niet, en die vooraan waren kon hij niet meer zien. Terwijl hij langzaam de deksel weer liet zakken, werd hij wakker, overspoeld door een gevoel van oeverloze treurigheid.”
Huib Olij
Zomerschaak bij ZZS! Verspreid dit onder uw kennissen en vrienden! 24-7-2023
Tijdens afgelopen zomerschaak bij OZU kwam ik Frank opeens weer tegen. Ik besprak die avond dat ik binnenkort weleens een keer bij zijn cluppie in Zwolle wilde komen kijken. Hij ging eerst in Gent schaken en dan zou ik …. het is er niet meer van gekomen. Verbijsterd en diep geschokt hoorde en las ik van Ed het verhaal over zijn heengaan …. alweer heeft een zeer goede schaakvriend mij en ons verlaten … Het moet er niet veel gekker op worden zei Frank nog na het overlijden van Anton Rosmuller…..
Monique
Lieve Frank,
Ik zal jouw woordjes en onze mooie gesprekken tijdens het woordjes leggen echt missen.
Wij waren elkaars “luisterende” oren.
Je zou mij nog leren schaken, jouw passie, helaas is dat er niet meer van gekomen.
Ik hoop dat je nu je rust hebt gevonden
Liefs Monique
Jan Ackerman
Dank voor de prachtige afscheidswoorden voor Frank !
Ik mis hem en zal hem niet vergeten ! Een schaakavond met hem was altiid een feest, ook buiten het schaken om.
Rust in vrede, goed mens !